Osoba fizyczna prowadząca pozarolniczą działalność gospodarczą, odprowadzająca składki w minimalnej wysokości, poniesie w 2017 r. wydatki z tytułów składek na ubezpieczenia społeczne w wysokości 10.503,36 zł. Jednocześnie należy zauważyć, iż wysokość składek na ubezpieczenia społeczne jest istotnym czynnikiem wpływającym na decyzję o zaprzestaniu prowadzenia działalności gospodarczej. Świadczy o tym skokowy wzrost liczby osób zamykających działalność gospodarczą w okolicach 24. miesiąca działalności, czyli w momencie zmiany najniższej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie społeczne.

Projekt uzależnia wysokość podstawy wymiaru składek od osiąganego przychodu dla osób fizycznych prowadzących pozarolniczą działalność gospodarczą. Warunkiem koniecznym skorzystania z rozwiązania jest nieprzekraczanie rocznego limitu przychodu w wysokości 30-krotności minimalnego wynagrodzenia (art. 18aa ust. 1 projektu).

 

W przypadku rozpoczęcia, zakończenia lub zawieszenia działalności gospodarczej w ciągu roku kalendarzowego roczny limit przychodu warunkujący korzystanie z projektowanych rozwiązań ulega proporcjonalnemu zmniejszeniu w stosunku do liczby dni faktycznego prowadzenia działalności gospodarczej (art. 18aa ust. 2 projektu).

 

Natomiast osoby, które opłacają zryczałtowany podatek dochodowy w formie karty podatkowej na podstawie odrębnych przepisów, nie będą mogły skorzystać z projektowanych rozwiązań mimo spełniania warunku limitu przychodów. Jest to uzasadnione tym, że ci przedsiębiorcy nie prowadzą ewidencji przychodów, która jest wymagana do określenia podstawy wymiaru i możliwości ewentualnego udowodnienia jej poprawnego ustalenia w toku kontroli prowadzonej przez ZUS.

 

Osoby spełniające warunki do objęcia projektowaną regulacją będą obligatoryjnie odprowadzać składki na podstawie wprowadzanych przepisów. Niemniej, ubezpieczeni mogą zadeklarować jako miesięczną podstawę wymiaru składek kwotę wyższą od minimalnej. Zadeklarowanie wyższej kwoty oznacza rezygnację z ustalenia najniższej miesięcznej podstawy wymiaru składek i nie podlega korekcie przez ubezpieczonego (art. 18aa ust. 3 projektu).

Osoby, które spełniają przesłanki art. 18a (tzw. „mały ZUS”), wybierają, czy chcą korzystać z preferencyjnej podstawy wymiaru składek dla osób rozpoczynających działalność gospodarczą, czy z podstawy wymiaru określonej w art. 18aa (art. 18aa ust. 6 projektu).

 

W przypadku, gdy ubezpieczony będzie opłacał składki tylko na własne ubezpieczenie lub osoby z nim współpracujące od najniższej podstawy wymiaru określonej zgodnie z rozporządzeniem wydanym na podstawie art. 18aa ust. 8, będzie zwolniony z obowiązku składania miesięcznej deklaracji rozliczeniowej i imiennego raportu miesięcznego. Podobnie, jak to ma miejsce obecnie w pozostałych przypadkach. Jednakże istota projektowanego rozwiązania wymaga od płatnika składania co roku rozliczenia rocznego (art. 41a projektu) zawierającego oprócz danych identyfikacyjnych i oświadczenia o prawdziwości danych, tytułu ubezpieczenia, osiągniętego przychodu z tytułu prowadzenia pozarolniczej działalności oraz podstawę wymiaru w podziale na poszczególne miesiące.

 

Dla zagwarantowania poprawności stosowania wprowadzanych przez projekt przepisów Zakład Ubezpieczeń Społecznych będzie uprawniony do dokonywania weryfikacji miesięcznej oraz rocznej prawidłowości ustalonej minimalnej podstawy wymiaru składek na ubezpieczenie emerytalne i rentowe w zależności od uzyskiwanego przychodu miesięcznego lub przychodu rocznego.

Szacuje się, że ustawa obejmie ok. 181 tys. przedsiębiorców.

Projekt zakłada, że ustawa wejdzie w życie od dnia 1 stycznia 2018 r.