Zwolnienie to ma charakter fakultatywny. Jeżeli zatem osoba prowadząca działalność i spełniająca kryteria dla zwolnienia nie chce z niego skorzystać, może zarejestrować się jako czynny podatnik VAT. Z drugiej strony - jeżeli chce działać jako podatnik VAT czynny - to musi, już przed dokonaniem pierwszej czynności opodatkowanej – zrezygnować ze zwolnienia.

Podatnik zwolniony może również (ale nie musi) złożyć zgłoszenie rejestracyjne VAT-R, zaś organ podatkowy rejestruje wtedy podatnika jako podatnika VAT zwolnionego (w formularzu VAT-R znajduje się opcja „podatnik VAT zwolniony")

Mimo że osiągasz małe obroty, nie musisz korzystać ze zwolnienia – pozwoli to odliczać podatek naliczony. Szczególnie istotne bywa to przy rozpoczynaniu działalności (nakłady inwestycyjne). Poza tym – jeżeli sprzedajesz towary czy usługi również podatnikowi VAT, to może on odliczyć podatek naliczony, VAT pozostaje dla nabywcy neutralny. Jeśli zaś kupującym jest konsument nie prowadzący działalności gospodarczej, to dla tego z kolei klienta ma znaczenie, czy cena towaru i usługi zawiera VAT.

 

Przepisy wskazują, że zwalnia się od podatku sprzedaż dokonywaną przez podatników, u których wartość sprzedaży nie przekroczyła łącznie w poprzednim roku podatkowym kwoty 150.000 zł.

Oczywiście takie sformułowanie prowadzi do pytania – co z podatnikiem, który dopiero zaczyna działalność? Otóż podatnik rozpoczynający w trakcie roku podatkowego wykonywanie czynności opodatkowanych skorzysta ze zwolnienia, jeżeli przewidywana przez niego wartość sprzedaży nie przekroczy, w proporcji do okresu prowadzonej działalności gospodarczej w roku podatkowym, kwoty 150.000 zł

Przykładowo więc – jeśli ktoś rozpoczyna działalność dokładnie w połowie roku – winien rozważyć, czy przekroczy obrót około 75.000 zł, jeśli po 8 miesiącach – czy przekroczy około 50.000 zł (bowiem 4 pozostałe miesiące roku to 1/3 ze 150.000 zł).

Przy czym proporcję wylicza się na zasadzie, że każdy miesiąc to 1/12 limitu, ale przyjmując że każdy dzień to 1/365 wartości limitu. Daje to wartość 410,96 zł dziennie (w roku „przestępnym", czyli w 2012 czy 2016 – każdy dzień to 1/366 limitu, zatem limit dzienny to 409,84 zł.

Przykład 1

Podatnik rozpoczął działalność 20 października 2014 r. Kwota, jaka uprawnia podatnika do korzystania ze zwolnienia w proporcji do okresu prowadzonej sprzedaży to 30.000 zł, bowiem kwotę 150.000 zł najpierw dzieli się przez 365 dni w roku, a potem mnoży się przez 73, czyli liczbę dni od dnia 20 października 2014 r. do końca roku kalendarzowego. W tym przypadku 73 dni to akurat 1/5 całego limitu.

Rozpoczęcie działalności w dniu 31 grudnia danego roku niesie zaś takie oto ryzyko podatkowe, że już sprzedaż za około 100 euro powoduje przekroczenie progu „dziennego", czyli 411 zł..

Po drugie, jeśli ktoś rozpoczyna działalność w trakcie roku, winien pamiętać o proporcji. Osobę, która rozpoczyna działalność na 2 miesiące przed końcem roku, obowiązuje limit 25.000 zł, a nie 150.000 zł (a więc tylko 1/6 limitu podstawowego). Przy czym przepisy dotyczące obliczania proporcji „limitu" nie wskazują, by zaokrąglać dany okres do pełnego miesiąca, decyduje więc liczba dni działalności w stosunku do liczby dni w roku.

 

Nie wszyscy mogą ze zwolnienia skorzystać.

Zwolnień nie stosuje się do podatników:

1) dokonujących dostaw towarów wymienionych w załączniku nr 12 do ustawy – przykładowo:

- wyroby (złom) z metali szlachetnych lub z udziałem tych metali,

- monety,

- wyroby jubilerskie,

- odpady;

2) dokonujących dostaw towarów opodatkowanych podatkiem akcyzowym, w rozumieniu przepisów o podatku akcyzowym, z wyjątkiem:

- energii elektrycznej (PKWiU 35.11.10.0),

- wyrobów tytoniowych,

- samochodów osobowych, innych niż nowe środki transportu, a zaliczanych przez podatnika, na podstawie przepisów o podatku dochodowym, do środków trwałych podlegających amortyzacji,

3) dokonujących dostaw budynków, budowli lub ich części, w przypadkach, o których mowa w art. 43 ust. 1 pkt 10 lit. a i b (chodzi tu o zwolnienia, np. o dostawę nieruchomości po pierwszym zasiedleniu),

4) dokonujących dostaw terenów budowlanych,

5) dokonujących dostaw nowych środków transportu,

6) świadczących usługi prawnicze,

7) świadczących usługi w zakresie doradztwa, z wyjątkiem doradztwa rolniczego związanego z uprawą i hodowlą roślin oraz chowem i hodowlą zwierząt, a także związanego ze sporządzaniem planu zagospodarowania i modernizacji gospodarstwa rolnego,

8) świadczących usługi jubilerskie,