Doradcy podatkowi oraz księgowi mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej skarbowej za określony przepisami Kodeksu karnego skarbowego czyn zabroniony, jeżeli spełnione są łącznie trzy przesłanki.

Pierwszą przesłanką odpowiedzialności karnej skarbowej doradców podatkowych oraz księgowych jest zajmowanie się sprawami gospodarczymi, a w szczególności finansowymi. Pojęcie spraw gospodarczych oznacza wszelkiego rodzaju czynności prawne i faktyczne, które są podejmowane w związku z działalnością określonego podmiotu, o ile dotyczą one sfery gospodarczej, a więc organizacji oraz wymiany dóbr i usług. W szczególności charakter spraw gospodarczych mają czynności doradztwa podatkowego oraz prowadzenie ksiąg rachunkowych.
 
Przykład
Pan Jan jest księgowym. Jako pracownik spółki X prowadzi księgi rachunkowe tej firmy. Należy w tej sytuacji uznać, że zajmuje się on sprawami gospodarczymi tej firmy. Ponadto Pan Jan dorabia w firmie Y jako stróż. W tym przypadku nie zajmuje się on sprawami gospodarczymi tej firmy.
Drugą przesłanką jest, aby sprawy gospodarcze (w szczególności finansowe), którymi zajmuje się doradca podatkowy lub księgowy były sprawami gospodarczymi osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej. A zatem do odpowiedzialności karnej skarbowej nie mogą być pociągnięci doradcy podatkowy oraz księgowi zajmujący się sprawami gospodarczymi jednostek organizacyjnych niemających osobowości prawnej, którym odrębne przepisy nie przyznają zdolności prawnej, w szczególności spółek cywilnych.
 
Ważne!
Doradcy podatkowi oraz księgowi mogą zostać pociągnięci do odpowiedzialności karnej skarbowej, jeżeli zajmują się sprawami gospodarczymi osoby fizycznej, osoby prawnej albo jednostki organizacyjnej niemającej osobowości prawnej.
 
Przykład
Księgowa prowadząca biuro rachunkowe prowadzi księgi rachunkowe spółki jawnej oraz spółki cywilnej. Omawiana przesłanka odpowiedzialności karnej skarbowej jest spełniona tylko w przypadku spółki jawnej. Spółce cywilnej przepisy nie przyznają zdolności prawnej, a w konsekwencji zajmowanie się sprawami gospodarczymi tej spółki nie wypełnia omawianej przesłanki odpowiedzialności karnej skarbowej.
Trzecią przesłanką jest, aby zajmowanie się sprawami gospodarczymi miało miejsce na podstawie przepisu prawa, decyzji właściwego organy, umowy lub faktycznego wykonywania. Przesłanka ta jest spełnione w każdej sytuacji zajmowania się sprawami gospodarczymi, gdyż zwrot „faktycznego wykonywania” obejmuje wszelkie sytuacje, w których określona osoba zajmuje się sprawami gospodarczymi innego podmiotu bez żadnego tytułu prawnego.
Każda z wymienionych podstaw zajmowania się sprawami gospodarczymi ma równorzędne znaczenie. W konsekwencji możliwa jest sytuacja, gdy za to samo przestępstwo lub wykroczenie skarbowe w oparciu o różne podstawy zajmowania się sprawami gospodarczymi odpowiadać będą różne osoby.
 
Przykład
Spółka z o.o. zatrudnia księgowego prowadzącego księgi rachunkowe oraz ewidencje podatkowe. Faktycznie czynności te wykonuje również prezes zarządu spółki. W przypadku obu tych osób spełniona jest przesłanka zajmowania się sprawami gospodarczymi spółki (w przypadku księgowego – na podstawie umowy; w przypadku prezesa spółki – na podstawie faktycznego wykonywania).